غلامعباس شمس الدینی ،اسفند سال 1377اولین دوره انتخابات شوراهای شهر و روستا در 40هزارحوزه انتخاباتی برگزار و 200هزار نفر به عضویت شوراهای شهر و روستا در آمدند و عملا از 9اردیبهشت 1378رسما فعالیت آنها آغاز شد .

اصول ششم ، هفتم ، دوازدهم و فصل هفتم قانون اساسی جمهوری اسلامی اصول یکصد تا 106به شوراها اختصاص دارد .مطابق اصل یکصدم : برای پیشبرد سریع برنامه های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی از طریق همکاری مردم با توجه به مقتضیات محلی اداره امور هر روستا، بخش ، شهر، شهرستان یا استان با نظارت شورایی به نام شورای ده ، بخش ، شهر یا استان صورت می‌گیرد که اعضای آن را مردم همان محل انتخاب می کنند.

اهمیت موضوع از آنجاست که شوراهای اسلامی شهر و روستا به عنوان ارکان قدرت درنظر گرفته شده اند .طبیعتا قانون گذار ، با واگذاری این دسته از امور و فعالیت های اجتماعی به شوراها سعی کرده است تمرکز منابع قدرت در دست عده ای خاص نباشد.

اما با نگاهی به قوانین و مقررات حاکم به خوبی می توان دریافت که شوراهای شهر و روستا از قدر ت تصمیم گیری و اختیار برخوردارنیستند و بیشتر نقش نظارتی را ایفا می کنند .بر اساس قانون شوراها مصوب 1375 در خصوص وظایف و اختیارات بیشتر از نظارت ، همکاری ، پیگیری ، پیشنهاد و مشارکت استفاده و کمتر به اختیارات تصمیم گیری و اداره اشاره شده است .

در واقع شوراهای روستایی تنها حق انتخاب دهیار را دارند یا در حوزه شهری اختیارات شورای شهر در حد انتخاب شهردار و تصمیم گیری حول محور امور شهرداری است وسایر امور شهری در حیطه اختیار شوراها نیست .

حتی در انتخاب شهردار هم اگر اعضا دچار اختلاف شوند هیئت حل اختلاف با ترکیبی عمدتا دولتی تصمیم نهایی را خواهد گرفت . یا رئیس شورای استان حق شرکت در جلسات شورای برنامه ریزی استان را بدون حق رای دارد .

همانطوری که در اصل یکصدم هم آمده نظارت بر امور برعهده شوراها گذاشته شده است . قطعا بحث در این باره برعهده کارشناسان حقوق واگذار می شود اما آنچه مسلم است در حوزه قوانین باید اصلاحات لازم صورت گیرد .

نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد تفاوت عمده دوره ششم با ادوار گذشته است ،در این دوره خانه تکانی عجیبی در صلاحیت کاندیداها انجام شد و بخش عظیمی از شهروندان دارای تجربه درادوار گذشته فرصت حضور رقابت انتخاباتی را نیافتند و عملا چهره های جدیدی وارد عرصه شدند .

متاسفانه همین امر یکی از دلایل کاهش میزان مشارکت مردم در انتخابات شوراها بود . بطور مثال در تهران از 9میلیون و 800هزار واجد شرایط کمتر از 3میلیون و500هزار نفر مشارکت کردند در شهرهای بزرگ هم چنین وضعی حاکم بود .طبیعتا ورود افراد جدید و فاقد تجربه لازم ، پارلمان محلی را در شهرها و روستا تهی از تجربه کرد . هر چند برخی معتقدند ورود نیروهای جوان انقلابی می تواند موجب تحول در خدمت به مردم شود اما ضعف بزرگ ناپختگی موجب عقب ماندگی آنها از قافله پیشرفت و توسعه شهرها و روستاها شد .

نکته واضح انتخاب دهیاران و شهرداران در بسیاری از مناطق بود که متاسفانه در فضای احساسی انجام شد و در کمتر از یکسال از فعالیت آنها از انتخاب خود پشیمان شده اند در همین هرمزگان در بیشتر مناطق شهری شاهد برخی واکنش ها علیه شهرداران منتخب هستیم . در نگاه کلی باید گفت مردم متضرر اصلی این اتفاق بودند چرا که ناپختگی ، عدم تسلط بر قوانین و مقررات ، تصمیمات احساسی و فاقد کارشناسی نتیجه اش سردرگمی در توسعه شهری و روستایی است .