یاداشت به قلم حسین روحی

 در حالی که که بالاترین رکن حاکمیتی یعنی مقام رهبری  از کیفیت خودروهای داخلی گلایه کردند و به صراحت تاکید فرمودند : “ متأسفانه در برخی صنایع به‌ویژه در صنعت خودرو به موضوع کیفیت توجه نمی‌شود و مردم نیز بحق به آنها اعتراض دارند.

“رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با انتقاد محدود سازی تامین خودروی مردم به دو خودرو ساز داخلی تصریح کرد : ” ما 40 سال است مقوله خودروسازی و تأمین نیاز مردم به خرید خودرو را عمدتاً معطوف به دو خودروساز داخلی کرده ایم و 40 سال است برای مردم به نوعی محدودیت ایجاد کرده ایم.

آیا مردم امروز از محصولات دو خودروساز داخلی راضی اند؟ اینکه ما مردم را مجبور کنیم که فقط محصولات کم کیفیت این دو خودروساز را خریداری کنند عامل رقابت است؟رئیس جمهور هم اسفند سال 1400در بازدید سرزده از ایران‌خودرو و سایپا 8فرمان را صادر کرد که لزوم افزایش ۱.۵ برابری میزان تولیدات خودرویی کشور در سال آینده، افزایش کیفیت تولیدات با چند اولویت ویژه، خروج خودروهای دارای پلتفرم قدیمی از خطوط تولید و جایگزینی محصولات جدید و به‌روز و افزایش گارانتی خودروهای عرضه شده از دو سال (۴۰ هزارکیلومتر)به سه سال (۶۰ هزارکیلومتر)، از جمله این دستورها بوده است.هر چند برخی کارشناسان و تحلیلگران  صنعت و بازار خودرو معتقدند این دستورات نمی تواند اجرایی شود و دلیل آنرا سرمایهگذاری کلان می دانند اما 8دستور رئیس جمهور نشان دهنده ضعف شدید کیفیت و کمیت خودروهای تولید داخل است .

رئیس مجلس هم در جلسه علنی 10اردیبهشت 1401با انتقاد از خودروسازها گفت : ” در شرایطی قیمت تمام شده خودرویی مثل پراید ۲۰۰ میلیون تومان است که حتی با ارز حدود ۲۵ هزار تومان هم می توان خودروهایی با قیمت ۵ هزار و ۵۰۰ دلار با کیفیت بسیار عالی وارد کشور کرد.”

رئیس قوه قضائیه هم اشکالات مدیریتی را مورد اشاره قرار داده و تاکید دارد : ”  علیرغم وعده وزیر صنعت در خصوص افزایش تولید خودرو و کاهش قیمت آن، نه تنها بعد از گذشت شش ماه قیمت پایین نیامده بلکه تولید هم افزایش نیافته و نسبت به سال 99 و سال قبل تر آن کاهش داشته است. خودرو امروز گران است و نحوه مدیریت این دو کارخانه خودروسازی و حتی توزیع خودرو نیز اشکالاتی دارد.

“سردار سید کمال هادیانفر، رییس پلیس راهنمایی و رانندگی که با تلاش او، نیروی انتظامی و با پیگیری‌های صورت گرفته از دولت وقت، معاون اول، وزارت صنعت و … تولید پراید و پژو ۴۰۵ متوقف شد هم به کرات تولیدات خودروسازان ایرانی را به ارابه های مرگ تشبیه کرد و گفت : ” فقط در یک  پارکینگ تصادفات که ما مستندات آن را به مجلس دادیم. ۱۰۷ دستگاه خودرو وجود داشت و از میان این ۱۰۷ دستگاه خودرو که تماماً از زاویه جلو یعنی از زاویه مناسب تصادف کردند، ایربگ ۹۷ دستگاه خودرو باز نشد، یعنی ۹۸ درصد ایربگ‌ها در این پارکینگ عمل نکرده بود. ما مستندات بررسی کارشناسی فنی این خودروها را به نمایندگان مجلس ارائه کردیم. تقریباً هر دو سه روز یک آتش‌سوزی یا انفجار خودرو داریم همه روزه شاهد تصادفات هولناکی هستیم.لذا خودرو سازان به جای فرا فکنی خودروهای ایمن تولید کنند .

“اظهارات سردار اشتری فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران  در جلوگیری از شماره‌گذاری خودروهای غیر استاندارد  ، اظهارات صریح حسینی، جانشین راهور در کهکشانی توصیف کردن فاصله خودروسازان داخلی با استانداردهای روزهمگی بر کیفیت نامناسب و قیمت بالای خودروهای تولید داخل اشاره دارند .برخی نمایندگان که قاعدتا از مردم رای اعتماد گرفته تا مدافع حقوق عامه باشند ، سنگ خودروسازها را به سینه زده و در دفاع از آنها زمین و زمان را مقصر جلوه  می دهند .

مصطفی میرسلیم نماینده مجلس و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام که از ابتدای انقلاب تاکنون سمت های مهمی را داشته و دارد به صراحت انتقادات علیه خودروسازان را منطقی ندانسته و می گوید :  بازنشدن ایربگ 100 خودرو بین 900 هزار خودروی تولید شده، آماری ناچیز است. کسانی مدعی بازنشدن ایربگ خودروها هستند، خودشان در این تصادفات مقصرند. اغلب کارخانه‌های خودروسازی به دلیل اینکه قیمت تمام شده محصولاتشان، بیشتر از قیمت فروششان است، درحال ضرر هستند. سمند، رانا، دنا و تارا جزء خودروهای بسیار خوب تولید داخل هستند که صادر هم می شوند در چندماهه اخیر حمله‌ها و هجمه‌های غیرمنصفانه و همه‌جانبه‌ای را علیه صنعت خودرو و بدبین کردن مردم و مسوولان به فعالیت‌های کارکنان خدوم آن صنعت طراحی و اجرا کردند تا مانع اصلاحات و پیشرفت در این صنعت شوند..”قطعا این عضو کهنه کار مجمع تشخیص مصلحت نظام و نماینده مجلس حق دارد که این چنین از صنعتی دفاع کند که خودشان در مسئولیت های کلان آن قرار داشته است .

عضویت درهیئت مدیرهٔ شرکت دسا (دیزل سنگین ایران)،ریاست هیئت مدیرهٔ شرکت تحقیق، طراحی و تولید موتور ایران خودرو (ایپکو)،ناظر عالی طرح موتور ملی پایهٔ گازسوز و ناظر عالی طرح موتور ملی دیزل سواری از جمله این مسئولیت هاست و به نوعی در ناکارآمد تولید داخل سهیم هستند .

غلامحسین رضوانی نماینده دیگر مجلس هم مردم را مقصر اتفاقات رانندگی دانسته و تاکید دارد :” به اشتباه می گویند که سایپا و ایران خودرو ارابه مرگ تولید می کنند. نمی توان سوار بر پراید بود و شبیه بنز راند و بگویید که خودروی داخلی ارابه مرگ است.

مردم هم متاسفانه با ممنوعیت واردات خودرو عملا چاره ای جز استفاده از محصولات دو تولید کننده خودروی داخلی ندارند . همه ساله هزاران نفر از هم وطنان جان خود را در تصادفات از دست داده و هزاران نفر دچار معلولیت و از کارافتادگی می شوند  .اما در 40و اندی سال گذشته تولید کنندگان داخلی که خیالشان از بابت مشتری راحت بوده و بر سفره بیت المال چنبره زده اند تحولی در ارتقای کیفیت خودروهاایجاد نکرده اند .

در حالیکه تولیدکنندگان بزرگ خودروی جهان از جمله فورد ، جنرال موتورز، فولکس واگن، تویوتا، هیوندای موتور، کیا موتورزو…..درتولیدات خود برای رسیدن به بهترین عملکرد در  ۶ معیار پرفورمنس، کارایی، مهندسی، طراحی، ارزش و ایمنی با یکدیگر رقابت تنگاتنگ دارند و از طراحی محصولات ساختارشکن و زیبا ، تا معرفی فناوری‌های جدید مثل برقی بودن خودرو، امکانات جانبی جالب و هیجان‌انگیز، عمر مفید محصولات و کم استهلاک بودن تا رکوردهای فروش خود را به رخ حریفان می کشند .خودروهای تولید داخل به ایربگ های منفعل وترمز  abs دارای نقص ، تغییر در چراغها و برخی ظواهر به عنوان کیفی سازی اشاره دارند .

آنچه مسلم است طرح ادعای تولیدات باکیفیت توسط برخی مدیران خودروساز و نمایندگان مجلس بسیار عجیب به نظر می رسد . مردم و مشتریان از این تولیدات به واسطه کیفیت ناپذیری ، قدمت  تکنولوژی خطوط تولید ، بی کیفیتی قطعات ، خدمات پس از فروش نامناسب،عدم تحویل به موقع محصولات به مشتریان ، آشفتگی و تفاوت عجیب قیمت کارخانه با بازار، بالا بودن قیمت محصولات تولید داخل و اشکالات غیر قابل اغماض در طراحی ، ایمنی وسوخت به شدت ناراضی هستند و با راه اندازی کارزارها و هشتک های متعدد این نارضایتی را مطرح می کنند .

اگر نظرسنجی بی‌طرفانه انجام شود بسیاری از مشتریان  از شرایط فعلی خودروسازی، خدمات و تعهدات آن ناراضی هستند در سال 1396شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران از وضعیت رضایتمندی مشتریان از خدمات فروش خودروهای سواری (در بازه زمانی تابستان )تحقیقی انجام داد در این تحقیق از ۸۸ هزار و ۲۶۲ نفر از خریداران خودروهای صفرکیلومتر داخلی و خارجینظر سنجی صورت گرفت که یشترین دلایل نارضایتی مصرف‌کنندگان به پنج عامل مهم در فرایند فروش خودروهای سواری در ایران باز می‌گردد.

“تاخیر در تحویل خودرو”، “ایراد داشتن خودرو در زمان تحویل”، “کم بودن تنوع آپشن‌ها”، “عدم تناسب قیمت با کیفیت خودرو” و “تاخیر در تحویل پلاک و مدارک خودرو”؛ از مهمترین دلایل نارضایتی مصرف‌کنندگان از عملکرد خودروسازان و واردکنندگان خودرو بوده است.

اما اینکه برخی نمایندگان برخلاف نظر مردم چنان از پیشرفت و تحول در خودرو سازی داخلی سخن می رانند مایه شگفتی است . با این اوصاف خروج این صنعت از مدل دولتی  ، واگذاری حقیقی به بخش خصوصی  ،واردات خودرو و ازادی عمل مشتریان در انتخاب محصول به شرط آنکه مالیات  و تعرفه های هنگفتی بر واردات تحمیل نشود می تواندبه  ارتقای محصولات تولید داخل و بهبود کیفیت امیدوار بود .