حسین روحی: تردیدی نیست که اقتصاد جوامع محلی خصوصا در نظام هایی که دولت بر اقتصاد چنبره زده، متاثر از اقتصاد ملی باشد. طبعا رونق یا کسادی کسب و کار ها نیز به میزان دخالت دولت در حمایت یا عدم حمایت بستگی دارد.

هرمزگان به عنوان استانی متفاوت نسبت به استان های دیگر به پایتخت اقتصادی ایران شهرت دارد. برای مردم ملموس شد که دوران تحریم و شیوع کرونا نقش این استان در تامین نیاز های کشور چقدر بوده است. هر چند هرمزگان هم از ناحیه تحریم های ظالمانه و شیوع پاندمی کووید ۱۹ در حوزه های اقتصادی به شدت لطمه دید.

اقتصاد کشور ما به دلیل تنگنا های تحریمی و مشکلات خارجی و شیوع کرونا با رشد منفی روبرو شد، در واقع متغیرهای اقتصادی نشان دهنده رشد منفی اقتصادی بود. طبیعتا کرونا اقتصاد جهان را تحت تاثیر قرار داده و به اذعان صاحب نظران ویروس کووید ۱۹ چنان اثر مخربی بر اقتصاد جهانی گذاشت که از جنگ جهانی دوم تا شیوع این ویروس سابقه نداشته است.

شیوع این ویروس در امارات ۶۰ درصد مشاغل مبتنی بر جذب توریسم و لجستیک سنتر را از بین برد. در کشورهای دیگر هم صنایع، کسب و کارها، خدمات به شدت آسیب دیده است در این مجال به بررسی مشاغل و کسب و کارهایی که از شیوع کرونا بیشترین آسیب را دیده اند خواهیم پرداخت.

آسیب بنگاه های اقتصادی از کرونا
با شیوع کرونا در ایران بنگاه های اقتصادی از دو سو با مشکل روبرو شدند و هم توان تولید و هم تقاضا کاهش یافت. در اقتصاد تحریمی تقاضا دچار رکود شد. کاهش فروش نفت و کاهش صادرات نمونه های آن است که نبود تقاضا موجب کاهش عرضه یا تولید شد. اما خسارات شیوع کرونا بیش از آثار تحریمی کشور را هم از ناحیه تولید و هم از ناحیه تقاضا با مشکل روبرو کرد.

بر اساس آمار بانک جهانی که مهرماه ۱۳۹۹ منتشر شد کشور با کاهش 3.5 درصد تولید ناخالص ملی روبرو شد. در بخش تقاضا مصرف خانوار به علت کاهش درآمد، عدم تمایل برای خرید، افزایش پس انداز به دلیل عدم اطمینان از آینده و کاهش صادرات افت پیدا کرد.

از طرف دیگر عرضه نیز با شوک هایی مانند تعطیلی اجباری بخش عمده از خدمات، افزایش هزینه و سخت شدن واردات مواد اولیه و آسیب دیدن زنجیره تولید کالا روبرو شد.

هرمزگان در سال های اخیر در حوزه صنعت، کشاورزی و گردشگری رشد چشمگیری داشته است که متاسفانه به دلیل شیوع کرونا همه این بخش ها دچار نوسان شدند. گردشگری و خدمات ضمیمه این بخش خسارت زیادی دیده است؛ البته متاسفانه در استان و کشور یک نظام واحد آماری در زمینه بیکاری و اشتغال وجود ندارد اما بر اساس آمار های متنوع و آماری که مرکز پژوهش ها مجلس منتشر کرده تقریبا بین ۵ تا ۱۱ درصد شغل خود را در نتیجه شیوع این ویروس از دست داده یا می دهند که آمار بسیار بالایی است. این مساله می تواند عواقب فاجعه باری برای اقتصاد به بار آورد در هرمزگان بسیاری از شرکت ها، کارگاه ها، مراکز تولیدی با تعدیل نیروی کار مواجه شدند.

علی رغم اینکه محدودیت های جدی در کسب و کارها به وجود آمد، حق بیمه در همین مدت افزایش داشت؛ کارفرماها هم به ناچار رو به تعدیل نیرو آوردند. در اصناف توزیعی، تولیدی، خدماتی و خدمات فنی هم در این مدت شاهد تعطیلی های گسترده بودیم. هر چند دولت برای کاهش اثرات اقتصادی شیوع کرونا تمهیدات و مشوق هایی در نظر گرفته است اما هرگز نمی توانند خسارت وارده را به طور کامل جبران کنند.

براساس بررسی های به عمل آمده دولت فهرستی از مشاغلی که بیشترین آسیب را دیده اند منتشر کرده است که از آن جمله می توان به مراکز تولید و توزیع غذاهای آماده اعم از رستوران ها، بوفه ها، طباخی، تالار های پذیرایی، قهوه خانه ها، اغذیه فروشی ها؛ مراکز مربوط به گردشگری شامل هتل ها، هتل آپارتمان ها، مجتمع های جهانگردی و گردشگری، مهمانپذیرها، مسافر خانه ها، مهمان سرا ها، زائر سراها، مراگز بوگردی، مراکز اقامتی، پذیرایی، تفریحی، خدمات بین راهی و موزه ها؛ حمل و نقل مسافر عمومی بیرون شهری اعم از هوایی، جاده های ریلی و دریایی؛ حمل و نقل عمومی مسافر درون شهری دفاتر خدمات مسافرتی، گردشگری و زیارتی؛ تولید و توزیع پوشاک، کیف و کفش؛ مراکز توزیع آجیل، خشکبار، قنادی، بستنی و آبمیوه؛ مراکز، باشگاه ها، مجتمع های ورزشی و تفریحی؛ مراکز و مجتمع های فرهنگی، آموزشی، هنری و رسانه‌ای، مراکز تولید توزیع و فروش صنایع دستی؛ موسسات خصوصی دارای پروانه بهره برداری از وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی که در حوزه های درمانی و تشخیصی اعم از آزمایشگاهی و پاراکلینیکی فعال هستند، آموزشگاه های رانندگی، آرایشگاه‌ها، سالن‌های زیبایی و گرمابه و کتابفروشان، ناشران، موزعان اشاره کرد.

مصائب اقتصادی مردم افزایش یافته است
هرچند کسب و کارهای فعال در حوزه مراقبت های بهداشتی و حمایت اجتماعی، مدیریت عمومی، خدمات اقامتی و قضایی، هنر، سرگرمی و تفریح و تجارت، خرده فروشی و خدمات اجتماعی را هم باید در زمره کسب و کارهایی تلقی کرد که بیشترین خسارت را از شیوع کرونا دیده اند.

محدودیت در صادرات محصولات کشاورزی محدودیت در ورود گردشگران به مناطق آزاد قشم و کیش، کاهش فعالیت‌های حوزه های فرهنگی،  هنری و رسانه‌ای کاهش اجباری نیروی کار در مراکز تولیدی و صنایع و موارد دیگر، اقتصاد استان را به شدت دچار رکود کرده و معیشت و درآمد مردم دچار نوسان شده و در یک کلام مصائب اقتصادی مردم افزایش یافته است.

در مقابل کسب و کارهای اینترنتی، داروخانه‌ها، عطاری‌ها، فروشگاه‌های لوازم بهداشتی، رسانه‌های اینترنتی و بازار میوه و تره بار در این مدت رونق گرفتند.

اما آنچه مسلم است کووید۱۹ بلای جان اقتصاد ایران و هرمزگان شد و قطعاً سالها به طول خواهد انجامید که اثرات تخریبی آن ترمیم شود چه بسا بسیاری از مشاغل و کسب و کارها دوران پسا کرونا را نبینند و البته ممکن است مشاغل جدیدی هم ظهور کنند که تاکنون وجود خارجی نداشته اند طبعاً با این اوصاف متولیان باید زمینه توسعه اقتصاد پسا کرونا را فراهم کرده و بسترهایی را برای جبران خسارات وارده ایجاد کنند.